دنده گردنى چيست؟
- دنده گردنی حاصل رشد مادرزادی بیش از حد استخوانی یا زائده فیبری دنده‌ای مهره گردنی هفتم است. یک سر این دنده به مهره سرویکال (گردنی) هفتم متصل است اما سر دیگر آن آزاد است. البته در موارد نادری سر آزاد آن هم با دنده اول سینه‌ای متصل می‌شود و گاهی هم یک نوار ضخیم بافتی، این دو را متصل می‌کند.
- این وضعیت در اغلب موارد به‌ویژه در جوانان موجب بروز علائم بالینی نمی‌شود اما در سنین بالاتر که به‌تدریج شانه‌ها افتاده‌تر می‌شوند ممکن است موجب علائم بالینی شده و فرد را وادار به مراجعه به پزشک نماید .
- در عارضه دنده گردنی ریشه‌های عصبی گردن توسط تاندون‌ها، عروق خونی مجاور یا زواید عرضی مهره هفتم گردن که همان دنده گردنی است و بزرگ‌تر از حد معمول شده تحت فشار قرار می‌گیرند.
- دنده گردنی می‌تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد.
علائم دنده گردنی
دنده گردنی در اکثر موارد بی‌علامت است. در صورت پیدایش علائم، معمولاً در ابتدای بلوغ ظاهر می شود. از نشانه‌های این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
«علائم حسی»
- درد و احساس کرختی در ساعد و دست که در سمت داخلی ساعد مشخص‌تر بوده و اغلب با تغییر دادن وضعیت بازو به طور موقت برطرف می شود.
- درد در محل فشار دنده (کناره خارجی گردن)
- گز گز و مور مور شدن کناره داخلی ساعد و انگشت کوچک دست
- کبودی و تورم دست
- گاها بلند کردن شیء اعم از سبک یا سنگین باعث تشدید علایم می‌شود
«علائم حرکتی»
- ضعف پیشرونده دست به همراه اشکال در انجام حرکات ظریف. علاوه بر این ممکن است عضلات دست دچار تحلیل شوند.
«علائم عروقی»
- سیاه شدن نوک انگشتان دست تا سیاه شدن ساعد
- نبض شریان مچ دست ممکن است ضعیف بوده و یا وجود نداشته باشد.
دنده گردنی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- پزشکان با معاینه بالینی، توجه کامل به علائم بیمار و بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، به دنده گردنی مشکوک می‌شوند.
- همچنین برای تایید تشخیص از عکس‌برداری گردن سود می‌برند.
- در بعضی شرایط نیز برای اطمینان بیشتر از نوار عصب NCV، نوار عضله EMG و آرتریوگرافی استفاده می‌كنند.
درمان
- درمان دنده گردنی به شدت علائم و نشانه‌های بیمار بستگی دارد و به روش‌های مختلف انجام می‌شود.
- در موارد خفیف، فیزیوتراپی به صورت ورزش‌های مناسب برای بهبودی توان عضلات بالابرنده شانه توصیه می‌شود.
- در مواردی که علائم عصبی یا عروقی کاملاً مشخص بوده و به‌ویژه اگر شدت این علائم رو به افزایش باشد، بیمار با مقداری رعایت و انجام ورزش‌های مخصوص برای افزایش قدرت عضلات شانه بهبود می یابد.
- اما درصد کمی از بیماران با وجود رعایت تمام نکات ایمنی و انجام ورزش‌های درمانی، علامتی از بهبودی نشان نداده و ممکن است نیازمند عمل جراحی باشند.
- روش‌های مختلفی برای جراحی دنده گردنی وجود دارد که بسته به صلاحدید و تجربه جراح انتخاب می‌شوند. هدف از جراحی، آزادسازی عصب در محل درگیری است.
- پاسخ مثبت و رضایت‌بخش به جراحی دنده گردنی تا حد زیادی به صحت تشخیص، دقت و تجربه جراح در آزادسازى عصب بستگى دارد.
